"Tha Marion Gunn a chuir an leabhran ri chèile, ann an dreah cho snasail 'sa ghabhas, agus meud gun deidheadh e nad sporran neo fiùs do phòcaid, ri mòr-mholadh son na rinn i." (Hugh Dan MacLennan, Oban Times, 1994-07-28) |
Tugann Da Mihi Manum deis do lucht a léite teacht go héasca ar fhocail agus ar chainteanna sna sé teangacha Ceilteacha, gan timpeall tríd an seachtú teanga, nach ceann Ceilteach í, a thabhairt orthu féin.
Trí chuid atá sa leabhar seo. I gcuid a haon léirítear taobh le taobh i gcolúin focail agus cainteanna i nGaeilge na héireann, i nGaeilge Mhanainn, i nGaeilge na hAlban, sa Bhriotáinis, sa Bhreatnais agus sa Choirnis, atá ar aon bhrí lena chéile. Athroinntear colún na Coirnise a ar an gcaoi seo: "k" = Coiteann, "u" = Aontaithe, "c" = Nua-aoiseach. Dírítear i gcuid a haon ar leathdhosaen suíomh a shamhlófaí le comhdhálacha Pan-Cheilteacha, inar féidir le daoine foghlaim ón leabhar seo conas a gcuid riachtanas a chur in iúl go simplí sna teangacha is gaire gaol agus comhrá simplí a choinneáil le lucht a labhartha. Is é atá i gcuid a dó, innéacs do chuid a haon, inar féidir le daoine focail áirithe a lorg i gceann ar bith de na sé theanga. Is é atá i gcuid a trí, treoir d'ábhar teagaisc, d'eagraíochtaí teanga agus do shiopaí leabhar, a chuideoidh le daoine barr líofachta a bhaint amach.
Liorish Da Mihi Manum foddee loayrtee je nane erbee jeh ny shey çhengaghyn Celtiagh feddyn focklyn as raaghyn dy jeeragh as dy aashagh ayns ny queig çhengaghyn elley, livrey lhaihderyn voish jummal traa lesh shiaghtoo hengey nagh vel Celtiagh.
Ta'n lioar ayns tree ayrnyn. Ayns ayrn nane, ta moggyl je focklyn as raaghyn ayns Yernish, Gaelg, Albinish, Britaanish, Bretnish as Cornish. Ta'n cholloo Chornagh rhennit myr shoh: "k" = Cadjin, "u" = Co-unnaneyssit, "c" = Jeianagh. Ta ayrn nane jeant de ve cooie da shey craueskeealyn oddys ve ayn tra ta co-haglymyn Celtiagh goll er. Lesh y lioar shoh, foddee sleih gra ny t'ad shirrey de jeeragh (choud's nagh vel sho ro ghoillee), as foddee ad loayrt er aght aashagh rish sleih elley as çhengaghyn oc ta goll rish yn çhengey oc hene. Ayrn jees, shen ayndagh son ayrn nane, raad oddys sleih shirrey focklyn ennagh ayns nane erbee jeh ny shey glaraghyn. Ayrn tree, shen list reiht dy stoo-ynsee sheshaghtyn-çhengey, as shappyn lioaragh dy chooney lesh sleih dy heet dy ve flaaoil
Tha Da Mihi Manum a' toirt cothrom gu dìreach agus go furasda do luchd-labhairt aon sam bith dhe na sia cànainean Ceilteach air faclan agus air gnàthasan-cainnte anns na còig eile; tha seo a' caomhnadh d'a luchd-leughaidh a dhol air astar tro chànan eile nach eil idir Ceilteach.
Tha an leabhar ann an trì earrainnean. Anns a' chiad earrainn tha faclan agus gnàthasan-cainnte co-ionnan, ann an Gàidhlig na h-Eireann, an Gàidhlig Eilean Mhanainn, an Gàidhlig na h-Alba, am Breatannais, an Cuimris agus an Còrnais, air an cur m'ar coinneamh mar chlàr. Tha an colbh Còrnach air a roinn mar seo: "k" = Cumanta, "u" = Aonaichte, "c" = Nua-fhasanta.Tha cumadh a' chiad phàirt a' comharrachadh sia suidhichidhean a dh'fhaodadh nochdadh aig co-chruinnichidhean eadar-Cheilteach, far am faod daoine, le cuideachadh on leabhar seo, ionnsachadh mar a chuireas iad am feuman sìmplidh an cèill agus mar a ni iad còmhradh sìmplidh ri luchd-labhairt nan cànan ris a bheil cleamhnas aca. 'Se clàr-innsidh don chiad phàirt a tha san dàrna pàirt, agus faodaidh an luchd-leughaidh faclan sònraichte ann an aon sam bith dhe na sia cànainean a shiubhal an sin. 'Se liosta thaghte a tha san treas pàirt de stuthan-ionnsachaidh, de bhuidhnean-cànain agus de bhuithean leabhraichean, mar chomharraidhean gus daoine a threòrachadh nas fhaide air an t-slighe a dh'ionnsaigh fileantachd.
Gant Da Mihi Manum e vez roet d'an hini a gomz unan eus ar c'hwec'h yezh keltiek un digor aes hag eeun war gerioù ha troioù-lavar eus ar pemp yezh all, kuit dezho d'ober gant ur seizhvet yezh (nann-geltiek).
Teir lodenn 'zo el levr-mañ. E-barzh al lodenn gentañ e kavoc'h un daolenn ma kenglot enni gerioù ha troioù-lavar e iwerzhoneg, manaveg, skoseg. brezhoneg, kembraeg ha kernevveurieg, Bann ar c'hernevveurieg 'zo rannet er mod-mañ: "k" = kumun, "u" = unvanet, "c" = modern. Savet eo al lodenn-mañ en-dro da c'hwec'h senario intentet e-kerzh emvodoù etrekeltiek, evit ma c'hallo an dud, gant sikour al levr, bezañ komprenet war-eeun evit o ezommoù diazez ha diviz en ur feson simpl gant tud a gomz ur yezh-kar. Ur roll eus gerioù al lodenn gentañ eo an eil lodenn, hag enni e kavo al lennerien gerioù en unan eus ar c'hwec'h yezh-kar. En deirvet lodenn e vez kenniget ur choaz a zafar pedagogel, a gevredigezhioù a ra war-dro ar yezh hag a tier-levrioù spesializet, ma kaso an dud war hent ur yezh real.
Y mae Da Mihi Manum yn cynnig ffordd hawdd ac uniongyrchol i siaradwyr unrhyw un o'r chwe iaith Geltaidd ddod o hyd i eiriau ac ymadroddion yn y pum arall, gan eu harbed rhag gorfod mynd drwy seithfed iaith nad ydyw'n Geltaidd.
Rhennir y llyfr yn dair rhan. Yn y rhan gyntaf ceir cyflwyniad taflennol o eiriau ac ymadroddion cyfatebol mewn Gwyddeleg, Manaweg, Gaeleg yr Alban, Llydaweg, Cymraeg a Chernyweg. Rhennir y golofn Gernyweg fel a ganlyn: "k" = Cyffredin, "u" = Unedig, "c" = Modern. Seilir rhan un ar chwech o sefyllfaoedd a fyddai'n debygol o ddigwydd yn ystod cyngresi Pan-Geltaidd, gyda'r nod o alluogi pobl, gyda chymorth y llyfr, i gyfathrebu eu hanghenion syml yn uniongyrchol ac i sgwrsio'n elfennol â siaradwyr eu chwaer ieithoedd. Yn rhan dau ceir mynegai i ran un, lle y gall darllenwyr chwilio am eiriau penodol mewn unrhyw un o'r chwe iaith. Rhestr ddethol o ddeunydd dysgu, cymdeithasau iaith a siopau llyfrau a geir yn rhan tri, yn arwyddion i arwain pobl ymhellach ar hyd i y ffordd tuag at fod yn rhugl.
Da Mihi Manum a brof fordh ewn hag es dhe gowsoryon a onan bynag a'n hwegh yeth keltek dhe eryow ha lavarow a'n pymp arall, ha dre henna orth aga gwitha rag distor dre seythves yeth nag yw keltek.
An lyver a'n jeves teyr rann. An kynsa rann yw moesennow geryow ha lavarow kehaval yn Gwydhelek Iwerdhon, Manowek, Gwydhelek Alban, Bretonek, Kembrek ha Kernewek. An goloven gernewek yw isrynnys yndellma: "k" = Kemmyn, "u" = Unys, "c" = Diwedhes. Roth an kynsa rann a dhiskwedh savleow gwirhevelep a-hys kuntellesow keskeltek, le may hwra tus, gans gweres an lyver ma, keskomunya war-ewn aga edhommow sempel hag omgemmeres yn keskows arbennik gans kowsoryon aga yethow-hwoer. Rann dew yw menegva dhe rann onan, le may hyll redyoryon hwilas geryow herwydh dewis neb a'n hwegh yeth pynag vo. Rann tri yw rol berr a dhaffar-dyski, bagasow-yeth ha lyveryiow dhe gevarwoedha tus pella war an fordh dhe frethder.
Da Mihi Manum a brof entrans es ha dydro rag cowser eghen an whegh tavas Keltek dhe eryow ha lavarow a'n pymp erel hep ethom a usya tavas nag yu Keltek avel mayn.
Yma'n lyver ma yn tyr ran. Ran onen yu dysplegyans geryow ha lavarow a'n keth par yn Ywerdhonek ha Manowek ha Gwydhalek Albanek ha Bretonek ha Kembrek ha Kernewek. An goloven Gernewek yu gorynnys del sew: "k" = Kemmyn, "u" = Unyes, "c" = Cornowack Newedga. Furf ran onen a brof whegh bewder a yl bos der Guntelles Keltek, hag yn bewderow ma gans gweres an lyver tus a yl negyshe aga whansow sempel dydro hag entra kescows kemyn gans cowsoryon aga whordavasow. Ran dhyw yu menegva dhe ran onen. Le may hyl redyoryon whylas geryow a vry yn pup eghen an whegh Tavas. Ran tyr yu rol a re pythow dysky ha cowethasow an tavas ha gwerthjyow avel kevarwedhow dhe frethter pella
Ma Da Mihi Manum cawas vorr cumpas ha eysy tha cowssers a onen vetholl an whee tavas Keltack rag gerria ha lavarow en pemp tavaz erall, scappya andelna than riddiers eve dressa angye deske dreath sithas tavas nagew Keltack.
Ma an lever gwreze en tayr radn. Radn wonnen thew tabel eze tesqethaz egwall an gerria han lavarow en an Gothalack a Worthen, an Gothalack a Ennis Mann, an Skot Gothalack, Arvorack, Kembrack ha Curnoack. Ma an pôs Curnoack debarris en enwedgack andelma: "k" = Kymmyn, "u" = Ednyez, "c" = Curnoack. Ma roath an kensa radn framya whee gweall lyckly ew settyes termen contulvaow pan-Keltack lebma teeze ell towlah thosympyas an govenegian leeaz angye der weras an leverma, ha junia en cowz sempill gen an cowssers an davazo whoer angye. Radn dew thew record tha radn wonnen lebma ell an riddiers wheelaz gerria enwedgack en penag ell an whee tavaz. Radn tayr thew record dowesys a daffer deske, cowethyanga tavazo ha treven tavarn levra, avel stukednaw seen tha leadya teeze pelha en vorr tuah cowz frith.
Da Mihi Manum provides direct and easy access for speakers of any one of the six Celtic languages to words and phrases in the other five, thereby saving them a detour through a seventh (non-Celtic) language.
The book is in three parts. Part one is a tabular presentation of matching words and expressions in Irish, Manx, Scottish Gaelic, Breton, Welsh and Cornish. The Cornish column is subdivided thus: "k" = Common, "u" = Unified, "c" = Modern. The shape of part one reflects six likely scenarios set during pan-Celtic conferences, in which, with the help of this book, people can learn to communicate their simple needs directly and engage in basic conversation with speakers of their sister languages. Part two is an index to part one, in which readers can search for specific words in any of the six languages. Part three is a a select list of learning materials, language organizations and bookshops, as signposts to guide people further along the road to fluency.
Da Mihi Manum offre au locuteur d'une des six langues celtiques la possibilité de connaître les mots et expressions des cinq autres langues, leur évitant ainsi d'avoir à utiliser une septième langue (non-celtique).
Le livre contient trois parties. La première partie est un tableau des correspondances de mots et expressions en irlandais, mannois, gaélique écossais, breton, gallois et cornuaillais. La colonne du cornouaillais est divisée ainsi: "k" = commun, "u" = unifie, "c" = moderne. Le schéma de la première partie correspond à six scénarios envisagée dans le contexte des colloques panceltiques pour que les personne puissent, avec l'aide de ce livre, se faire directement comprendre pour leurs besoins élémentaires et avoir une conversation simple avec des locuteurs de langues soeurs. La deuxième partie est un index de la première partie où le lecteur pourra trouver un mot ou expression donné dans l'une des six langues. La troisième partie est une liste présentant un choix de matérial pédagogique pour l'apprentissage de ces langues, d'associations culturelles et linguistiques et de librairies spécialisées qui puissent servir de jalons sur la toute d'un parler plus courant.
![]() |
Ócáid seolta Da Mihi Manum, Béal Feirste, Bealtaine 1994. Ó chlé: Ciarán Ó Duibhín, Marion Gunn, Michael Everson. |